14. 6. ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ

[grpfc]

6.1 ΠΟΛΥΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑ

6.1.1 Η αειφορική πολυλειτουργική δασοπονία έχει ως βασικό στόχο, να ανταποκριθεί επαρκώς, μέσω των δασικών διαχειριστικών σχεδίων, στις ανάγκες και τις απαιτήσεις που εγείρονται από τις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας από τα δασικά οικοσυστήματα , χωρίς να υπονομεύεται η βάση των φυσικών πόρων. Κύριο μέλημα της είναι, να μην τεθεί σε κίνδυνο η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να χρησιμοποιήσουν τους ίδιους αυτούς πόρους.

6.1.2 Η κείμενη Εθνική και Ευρωπαϊκή Νομοθεσία αλλά και η Εθνική Στρατηγική για τα δάση (Υ.Α. 170195/758/ΦΕΚ Β 5351/28.11.2018), επιβάλουν η χρήση των δασών και των δασικών εκτάσεων να πραγματοποιείται κατά τέτοιο τρόπο και με τέτοιους ρυθμούς, ώστε να διατηρείται η βιοποικιλότητά τους, η παραγωγικότητά τους, η ικανότητα αναγέννησής τους, η ζωτικότητά τους, καθώς και η ικανότητά τους να επιτελούν τόσο στο παρόν, όσο και στο μέλλον, τις σχετικές οικολογικές, οικονομικές και κοινωνικές λειτουργίες – ως βασικό τμήμα της πράσινης υποδομής της Ε.Ε. – σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, χωρίς να προκαλείται βλάβη σε άλλα οικοσυστήματα.

6.1.3 Πολλαπλή χρήση των δασών σημαίνει ότι, θα πρέπει όλες οι λειτουργίες του δάσους να λαμβάνονται υπόψη στον ίδιο βαθμό, ώστε να εξασφαλίζονται ταυτόχρονα οι έμμεσες και άμεσες καρπώσεις των δασικών οικοσυστημάτων. Η διαχείριση των καρπώσεων όλων των ανανεώσιμων φυσικών πόρων των δημοσίων και μη δασών, θα πρέπει να σχεδιάζεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό και να ικανοποιούνται στο έπακρο οι ορθολογικές ανάγκες των σημερινών αλλά και μελλοντικών γενεών, του δάσους και του περιβάλλοντος. Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις θα έχει επιτευχθεί μια οικολογικά συμβατή, κοινωνικά δίκαιη και οικονομικά επικερδής δασοπονία.

6.1.4 Το δάσος θα πρέπει πλέον, στην αντίληψη των διαχειριστών και των δασοκόμων να λαμβάνεται υπόψη ως οικοσύστημα και όχι με τη στενή έννοια μιας δασικής επιφάνειας για την ανατροφή-παραγωγή και εκμετάλλευση ξυλωδών μόνο πρώτων υλών. Για το λόγο αυτό, συστήνεται για τους διαχειριστές και τους δασοκόμους να αναπτύξουν ένα βιώσιμο κοινωνικό, οικονομικό και οικολογικό πλαίσιο στρατηγικού σχεδιασμού, που θα οδηγήσει στην εφαρμογή και επίτευξη των πολυλειτουργικών δραστηριοτήτων διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων.

6.2 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΑΣΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ

6.2.1 Ο πρωταρχικός στόχος της Δασοπονίας θα πρέπει να είναι η εξασφάλιση της αειφορικής και ισόρροπης διαχείρισης του πολυλειτουργικού δυναμικού των δασών, ώστε οι ζωτικές υπηρεσίες των δασικών οικοσυστημάτων να είναι σε θέση να λειτουργούν πάνω σε εκείνες τις επιφάνειες όπου δύνανται, φυσικώς, να εκπληρωθούν.
6.2.2 Προς ικανοποίηση της αυξανόμενης ζήτησης ξυλωδών προϊόντων, αλλά ενδεχομένως και νέων μη ξυλωδών δασικών προϊόντων προστιθέμενης αξίας, η μελλοντική διαχείριση των δασών θα πρέπει να διασφαλίζει αυτήν την παραγωγή και παροχή, χωρίς να γίνεται υπέρβαση των ορίων βιωσιμότητας.

6.2.3 Η αειφορική δασοπονία θα πρέπει να στοχεύει στη διατήρηση του τοπικού χαρακτήρα των αγροτικών, ορεινών και ημιορεινών, περιοχών και να υποστηρίζει τις τοπικές κοινωνίες, αξιοποιώντας ευκαιρίες που παρουσιάζονται μέσω των τοπικών αλυσίδων αξίας της δασικής βιομηχανίας, προς επίτευξη μιας μακροπρόθεσμης ευημερίας του πληθυσμού και της οικονομίας, σχετικά με την αποτελεσματική χρήση της βιοοικονομίας και βιοενέργειας.

6.2.4 Η κατάλληλη και συνεχής εκπαίδευση-κατάρτιση των νέων ανθρώπων σε αυτές τις τοπικές, αγροτικού χαρακτήρα περιοχές, η ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους και η εφαρμογή νέων καινοτομιών τους στο δασικό τομέα, συμβάλει σε ένα πιο ανταγωνιστικό δασικό τομέα. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι, η δυνατότητα συνεχούς απασχόλησης των νέων ηλικιακά ανθρώπων, μέσω νέων ευκαιριών εργασίας.

6.2.5 Ο σεβασμός των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, μίσθωσης η κατοχής γης, καθώς και των εθιμικών και παραδοσιακών δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, θα πρέπει να απορρέει μέσα από μια τεκμηριωμένη και με σαφήνεια νομοθεσία. Τα μέτρα που προκύπτουν από αυτήν τη νομοθεσία, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, ιδίως στο σχεδιασμό της διαχείρισης των προαναφερόμενων δασικών λειτουργιών.

6.3 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ

6.3.1 Η διαμόρφωση και η οργάνωση των χώρων δασικής αναψυχής, πραγματοποιείται σύμφωνα με την ισχύουσα – κείμενη νομοθεσία και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την εκπόνηση των δασικών διαχειριστικών σχεδίων και τη λήψη μέτρων.

6.3.2 Θα πρέπει να τονιστεί, ότι ο σχεδιασμός του κάθε είδους εξοπλισμού, με στόχο να εξυπηρετούνται όσο το δυνατόν καλύτερα οι ανάγκες της κοινωνίας για δασική αναψυχή, θα πρέπει να είναι τέτοιος, ώστε οι διαστάσεις και η λειτουργία του να μπορούν να προσαρμόζονται στις κατά τόπους και κατά θέσεις απαιτήσεις του φυσικού περιβάλλοντος και να μην αλλοιώνουν την σύνθεση του τοπίου.

6.3.3 Η κατασκευή μόνιμων εγκαταστάσεων, απαραίτητων για τη λειτουργία των πάρκων, επιτρέπεται μόνο στο αναγκαίο μέτρο και σε εκτάσεις που δεν έχουν δασική βλάστηση, η δε συνολικά καταλαμβανόμενη από τις ανωτέρω εγκαταστάσεις έκταση δεν μπορεί να υπερβεί το πέντε τοις εκατό (5%) της συνολικής έκτασης και κατ’ ανώτατο όριο τα δέκα στρέμματα.

6.3.4 Όλα τα δημόσια δάση της χώρας είναι ελεύθερα προσβάσιμα από τους πολίτες. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις δασικών περιοχών, που τελούν υπό αυστηρή προστασία και στις οποίες απαγορεύεται η οποιαδήποτε όχληση από τον ανθρώπινο παράγοντα. Τέτοιες περιοχές, όπως είναι για παράδειγμα οι πυρήνες των προστατευόμενων περιοχών θα πρέπει να φυλάσσονται πρωτίστως από τους ίδιους τους περιηγητές στα δάση, με την ανάλογη ενημέρωσή τους. Ειδική μέριμνα θα πρέπει να λαμβάνεται, κατά το σχεδιασμό των μέτρων διαχείρισης και για τις περιφερειακές ζώνες των προστατευόμενων περιοχών.

6.3.5 Για τις περιοχές ιδιαίτερης αισθητικής αξίας, είναι απαραίτητο να προνοείται από τους δασοδιαχειριστές και δασοκόμους, κατά τη λήψη μέτρων στο διαχειριστικό σχέδιο, ιδίως για λόγους αναψυχής, η διατήρηση μιας τέτοιας κατάλληλης δομής, όπου δεν θα απειλείται ολόκληρο το δάσος. Έτσι, μέτρα που αφορούν την ποικιλότητα των ειδών. Σχημάτων, χρωμάτων, γραμμών, αντιθέσεων, υφών και ορόφου των συστάδων, να συμβάλουν στη δημιουργία ενός οπτικού αποτελέσματος από βασικούς παράγοντες ενός τέτοιου φυσικού τοπίου.

6.3.6 Για τη διατήρηση, συντήρηση και αξιοποίηση παλιών ή υφιστάμενων οικοτουριστικών μονοπατιών προς αξιοποίηση τους, καθώς και για τη χάραξη νέων, θα πρέπει κατά το σχεδιασμό, να λαμβάνεται αρχικά υπόψη οι διαπιστωμένες τάσεις του κοινού να πορεύεται στο χώρο.
Δευτερευόντως, είναι αναγκαίο να λαμβάνονται υπόψη μια σειρά περιβαλλοντικών κριτηρίων, όπως είναι η ελάχιστη όχληση ή διατάραξη των ειδών άγριας πανίδας, οι ενδεχόμενες αλλαγές που θα προκληθούν στο έδαφος και στην οπτική εικόνα της περιοχής, η σύνθεση της βλάστησης και οι ιδιαίτερες ανάγκες των ειδών της, καθώς και οι επιπτώσεις που είναι δυνατόν να επέλθουν σε αυτήν και στο φυσικό περιβάλλον γενικότερα, η ύπαρξη επιστημονικού ενδιαφέροντος για διαδρομές εκπαιδευτικού σκοπού και η εναπόθεση απορριμμάτων με την έννοια της δυνατότητας συλλογής τους.
Η συντήρηση και αξιοποίηση ενός υφιστάμενου μονοπατιού ή/και η χωροθέτηση ενός νέου πρέπει να εντάσσεται στον ευρύτερο σχεδιασμό διαχείρισης του χώρου (π.χ. Διαχειριστικό Σχέδιο Δάσους, Ειδική Μελέτη για το συνολικό δίκτυο δασόδρομων και μονοπατιών μιας ευρύτερης περιοχής, Σχέδιο Αντιπυρικής Προστασίας, Σχέδιο Διαχείρισης Προστατευόμενης Περιοχής) ή τουλάχιστον να λαμβάνει υπόψη στοιχεία από τα παραπάνω, όπου υπάρχουν, και να μην είναι αποσπασματική, εντασσόμενη στα πλαίσια του πολυλειτουργικού ρόλου των δασικών οικοσυστημάτων και της ολιστικής διαχείρισης τους.

6.4 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ – ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ

6.4.1 Όλοι οι άμμεσα εμπλεκόμενοι με το δάσος και κυρίως οι δασοπονούντες, θα πρέπει να έχουν τα κατάλληλα προσόντα και να διασφαλίζουν μέσω της εργασίας τους την εφαρμογή των στόχων της αειφορικής διαχείρισης των δασών.

6.4.2 Στο πλαίσιο της συνεχούς και δια βίου μάθησης, οι απασχολούμενοι στον τομέα των δασών, θα πρέπει να συμμετέχουν σε σεμινάρια κατάρτισης, εκπαίδευσης και περαιτέρω ενημέρωσης, σχετικά με τα πρότυπα-εφαρμογές της αειφορικής διαχείρισης των δασών.

6.4.3 Όλοι οι δασοπονούντες της πράξης, θα πρέπει να καταρτίζονται μέσω σεμιναρίων για την επαγγελματική τους ασφάλεια. Οι προϊστάμενοι τους οφείλουν να τους ωθούν και να τους υποστηρίζουν σε αυτό.

6.4.4 Νέες ορθολογικές τάσεις, επιστημονικές γνώσεις και καλές πρακτικές σχετικά με την αειφορική διαχείριση των δασών σε διεθνές επίπεδο, θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη.

6.5 ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

6.5.1 Η διαχείριση των θεμάτων υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας (κυρίως σε υλοτομικές εργασίες σημαίνει τον εντοπισμό των ενδεχόμενων κινδύνων πρόκλησης ατυχημάτων ή επαγγελματικών ασθενειών και την άμεση λήψη όλων εκείνων των απαραίτητων μέτρων πρόληψης, τα οποία θα δημιουργήσουν ένα ασφαλές περιβάλλον εργασίας, κατά το δυνατόν απαλλαγμένο από τους παραπάνω κινδύνους.

6.5.2 Οι εργοδότες, που φέρουν νομική ευθύνη για την προστασία των εργαζομένων τους από τους κινδύνους επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας οφείλουν να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την εξασφάλιση της υγιεινής και ασφάλειας τους. Τα γενικά αυτά μέτρα είναι π.χ η εκτίμηση και καταγραφή των κινδύνων για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων, η εξασφάλιση της παροχής σε κάθε εργαζόμενο κατάλληλης και επαρκούς εκπαίδευσης στον τομέα της υγιεινής και ασφάλειας, η εξασφάλιση της συμμετοχής των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους στις συζητήσεις που αφορούν τα ζητήματα υγιεινής και ασφάλειας και η τήρηση μητρώου καταγραφής εργατικών ατυχημάτων με σκοπό τον περιοδικό έλεγχο της σωστής χρήσης των μέσων ατομικής προστασίας.

6.5.3 Οι εργοδότες στο δασικό τομέα, θα πρέπει επίσης να συμμορφώνονται με όλες τις θεμελιώδεις συμβάσεις του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ILO- International Labour Organization) για τα δικαιώματα των εργαζομένων, καθώς και με όλες τις εθνικές κανονιστικές και ασφαλιστικές ρυθμίσεις.

6.5.4 Οι εργαζόμενοι, έχουν επίσης νομικές υποχρεώσεις όσον αφορά την υγιεινή και ασφάλεια τους. Οφείλουν να χρησιμοποιούν πάντα και σωστά τον εξοπλισμό, που τους παρέχεται για να προστατεύονται από έναν ή περισσότερους κινδύνους για την υγιεινή και ασφάλεια τους στην εργασία, καθώς και κάθε συμπλήρωμα ή εξάρτημα του εξοπλισμού, που εξυπηρετεί αυτόν τον σκοπό. Στα Μέσα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) για τις διάφορες εργασίες πεδίου, συμπεριλαμβάνονται τα κράνη ασφαλείας, τα γάντια, τα προστατευτικά ματιών και προσώπου, ο ρουχισμός έντονου χρώματος, τα υποδήματα ασφάλειας, οι ζώνες ασφάλειας, καθώς και ενδύματα που παρέχουν προστασία από καιρικές συνθήκες. Επίσης, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να αναφέρουν αμέσως κάθε άμεσο και σοβαρό κίνδυνο, καθώς και κάθε έλλειψη που διαπιστώνεται στα συστήματα ασφάλειας, κατά τη διάρκεια της εργασίας τους.

6.5.5 Στα πλαίσια της αμφίδρομης σχέσης εργοδότη και εργαζομένου, πρέπει να διασφαλίζεται η συμμετοχή των εργαζομένων στη διαβούλευση των θεμάτων υγιεινής και ασφάλειας και όχι να παραμένει μόνο στη διασφάλιση της συμμετοχής, ενημέρωσης, καθοδήγησης και κατάρτισης.

6.6 ΣΥΜΕΤΟΧΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ – ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ – ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

6.6.1 Στα πλαίσια της αειφορικής διαχείρισης των δασών και κατά την εκπόνηση των διαχειριστικών σχεδίων, για την επίτευξη του ιδεατού αυτού σκοπού, η επικοινωνία, η ανταλλαγή απόψεων και η συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων με όλους τους κοινωνικούς εταίρους, αλλά και γενικά με όλους τους ενδιαφερόμενους για το υπο διαχείριση δάσος, θα πρέπει να θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι του σχεδιασμού.

6.6.2 Ο συμμετοχικός σχεδιασμός προυποθέτει τη διάθεση και παροχή εργαλείων εύρεσης επιφανειών εφαρμογής μεμονομένων ή πολλαπλών χρήσεων, εξακρίβωσης ανταγωνιστικών σχέσεων μεταξύ των δασικών λειτουργιών, εκτίμησης των ωφελειών τους ή επίλυσης γενικότερων προβλημάτων και διαφορών, σε όλα τα στάδια του σχεδιασμού, σε όλους τους κοινωνικούς εταίρους και κυρίως σε αυτούς που λαμβάνουν μέρος στην τελική λήψη αποφάσεων ή/και μέτρων.

6.7 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ-ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

6.7.1 Κατά τη λήψη των διαχειριστικών μέτρων, ομάδες, λόχμες, συνδενδρίες η ακόμα και μεμονωμένα δασοπονικά είδη που φέρουν κάποια πολιτιστική κληρονομιά (αρχαιολογική, παραδοσιακή, ιστορική ή θρησκευτική) η καλλιεργούνται παραδοσιακά, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ή/και να προστατεύουνται.

6.7.2 Περιοχές αναγνωρισμένες από την Εθνική Νομοθεσία ή/και από Διεθνείς Συμβάσεις για την πολιτιστική τους αξία και κληρονομιά, εντός δασικών περιοχών, θα πρέπει κατά το σχεδιασμό να τυγχάνουν ιδιαίτερης προσοχής και σημασίας.

[Συντάκτης]

Δημοσιεύσεις